Ik ben geboren in een Europees land, maar mijn wortels liggen stevig verankerd in de Chinese cultuur. Deze dualiteit gaf me een geschenk: de kans om tweetalig op te groeien. Mijn ouders, vloeiend in het Nederlands, maakten een bewuste keuze om mijn zussen en mij op te voeden met de Kantonese taal — de taal die wordt gesproken in het grootste deel van Hongkong en de provincie Guangdong. Mijn moeder spreekt ook het Peng Chau-dialect, aangezien haar eigen ouders zijn opgegroeid op het kleine eiland Tong Peng Chau. Ook heeft ze het Mandarijn van jongs af aan opgepakt door te luisteren naar anderen en hen na te spreken. Mijn beide ouders maken gebruik van hun talen in hun werk, net zoals veel andere tweetalige (mentale) zorgprofessionals en mensen in andere beroepen.
Zoals ik al in mijn vorige meditaties aangaf, ben ik nooit naar een Chinese school geweest, in tegenstelling tot veel van mijn Chinese vrienden. Pas in mijn jonge volwassen jaren begon ik te wensen dat ik dat wel had gedaan. Het voelde altijd een beetje ongemakkelijk om toe te geven dat ik de taal wel kon spreken, maar niet kon lezen. Ik was een stil kind — gepassioneerd en levendig in artistieke omgevingen, maar pijnlijk verlegen bij sociale bijeenkomsten, vooral met familie. Iedereen sprak Kantonees, maakte grapjes met woorden die mijn ouders me nooit hadden geleerd. Ik raakte gewend aan het spreken van Nederlands, wat ik de hele week op school deed. Het feit dat mijn ouders vloeiend Nederlands spraken, maakte het makkelijker om gesprekken in die taal te beginnen. En wanneer ik Chinees sprak met anderen, werd het vaak uitgelachen en waren er opmerkingen en vergelijkingen over het vermogen van de kinderen om Chinees te spreken of te schrijven. Net als veel andere Chinese kinderen hier, voelde ik me ontmoedigd om Kantonees te spreken.
Op mijn eerste middelbare school werden Mandarijnse lessen aangeboden in het eerste jaar. Ik sloot me aan, hoewel ik me schaamde om op hetzelfde niveau te beginnen als een niet-Chinese student. De leraar moedigde me aan om naar een Chinese school te gaan, maar ik weigerde. Als ik me al schaamde tussen niet-Chinese kinderen, durfde ik me niet voor te stellen hoe ik me zou voelen tussen Chinese kinderen. Ik zou me eenzaam voelen.
Op mijn tweede middelbare school, vijf jaar later, maakte Mandarijn deel uit van het curriculum. Nog steeds een beginner, voegde ik me bij een klas met studenten die al vijf jaar Mandarijn leerden en net waren teruggekeerd van een schoolreis naar China. Hetzelfde gevoel van ontoereikendheid overviel me, en ik werkte hard om bij te blijven. De Chinese lerares bood vriendelijk aan om me tijdens de lunchpauzes bijles te geven in de bibliotheek. Op een dag verloor ik de tijd uit het oog en kwam te laat bij mijn volgende les. De leraar weigerde me binnen te laten en eiste dat ik een briefje haalde. Ditmaal werd mijn poging tot Chinees leren ontvangen door een boze leraar en gelach van mijn klasgenoten. Op dat moment voelde het als een definitief oordeel, alsof het niet uitmaakte hoe hard ik mijn best deed, het niet genoeg zou zijn. Ik voelde me alleen. Die dag liet een diepe indruk achter, en ik ging daarna niet meer terug naar school.
In mijn laatste jaren aan de universiteit begon ik na te denken over mijn toekomst als psycholoog. Zouden mijn Chinese taalvaardigheden beperkt blijven tot gesprekken met familie, of zouden mijn vaardigheden ooit goed genoeg zijn om ze als hulpmiddel in te zetten om anderen te helpen, zoals mijn ouders dat doen? Met nog maar een paar jaar te gaan op de universiteit, besefte ik dat het tijd was om een beslissing te nemen. Ik besloot dat ik me deze keer niet zou laten hinderen door schaamte of het gevoel van ontoereikendheid tijdens het leren van Mandarijn. Ik was vastbesloten om vol te houden.
Ik vond mijn huidige Chinese lerares, Phoebe, online via Amazing Talker. We begonnen in het Engels, maar schakelden al snel over naar het Kantonees om Mandarijn te leren. De bekendheid van de woorden hielp bij het vertalen, en de grammatica begon duidelijker te worden. Zonder de druk van anderen en door middel van een vriendelijke en geduldige lerares, werd ik langzamerhand minder zelfbewust over mijn beperkte Kantonees en Mandarijn.
Tussen sollicitatiegesprekken in na het afstuderen, ging ik op zoek naar vrijwilligerswerk. Ik kwam een vacature tegen voor een Chinees-sprekende vrijwilliger om een vrouw met dementie te bezoeken. Hoewel ik aarzelde of mijn Chinese taalvaardigheid goed genoeg was, verzekerde de organisatie me dat zelfs een beetje kennis van het Chinees voldoende zou zijn. Ik verwachtte een oudere vrouw in het verpleeghuis te ontmoeten, maar Giselle (*niet haar echte naam) bleek jonger dan mijn eigen moeder. Hoewel ze vloeiend Engels had gesproken in het verleden, heeft haar aandoening haar alleen Mandarijn over laten houden, zonder iemand om haar heen die het kan spreken.
Elk weekend zet ik mijn Chinese lessen met Phoebe voort, waarbij we nieuwe thema's verkennen zoals het weer of koken. Ik oefen met Giselle, vraag haar naar de regen die op de ramen tikt of hoe ze haar eten graag bereid heeft. Op een dag, tijdens een wandeling, vroeg ik Giselle hoe paardenbloemen in het Mandarijn heetten. "Púgōngyīng," antwoordde ze lachend. Wat onzeker gaf ik toe: "Mijn Mandarijn is niet zo goed." Ze draaide zich naar me om met een warme glimlach en stond erop: "Dat is het wel."
Ik glimlachte terug en legde uit: "Ik heb het geleerd zodat ik het in de toekomst kan gebruiken om anderen te helpen." Ze lachte—een oprechte, ongedwongen lach die me verraste. Op dat moment besefte ik waar ik was, met wie, en welke taal we de hele tijd hadden gesproken. Ik verbeterde mezelf snel en zei: "Ik heb Mandarijn geleerd zodat ik vandaag met jou kan praten." Ze kneep zachtjes in mijn hand, haar ogen vol vriendelijkheid, en fluisterde: "Xiè xie nǐ."
We namen een pauze en gingen op een bankje zitten, terwijl we de púgōngyīng die we langs de weg hadden verzameld, wegbliezen. Terwijl de paardenbloemzaden in de wind dansten, voelde ik een diepe verbinding—een besef van het ware doel van taal. Het gaat niet om elk woord perfect krijgen, streven naar perfectie of het voldoen aan idealen. Het gaat om elkaar kunnen begrijpen, werelden te overbruggen, en iemand een beetje minder alleen te laten voelen.
Comments